21 cliché’s uit 21 jaar ondernemerschap

Waarom begin je niet voor jezelf?
En ga je voor anderen doen wat je altijd voor mij deed?
Waarom word je geen freelancer?

Sytze Koopmans, baas & opdrachtgever maar bovenal beste vriend.

Mijn ondernemerschap is de schuld van mijn allerbeste vriend

Toen ik niet wist wat ik wilde doen na een burn-out, fluisterde Sytze bovenstaande legendarische woorden. Hij overleed begin 2022 en laat een groot gat achter in mijn leven. We kenden elkaar 27 jaar. Hij begon als mijn baas, is opdrachtgever geweest en was binnen no time – haast als vanzelfsprekend – mijn allerbeste vriend. We hebben ruim 20 jaar in verschillende hoedanigheden met elkaar samengewerkt.

Dat ik 21 jaar zou blijven ondernemen en nu 21 cliché’s uit 21 jaar ondernemerschap zou opschrijven had ik niet kunnen bevroeden op maandag 17 september 2001: de dag dat ik zijn advies opvolgde en me inschreef bij de Kamer van Koophandel in Amsterdam. Ondernemen is iets wat ik vóór 2001 nooit eerder overwogen had.

Maar oh, wat blijken veel cliché’s waar te zijn.

Ik draag deze blog op aan Sytze

Dankjewel Sytze.

Voor al die jaren dat we van elkaar mochten leren, samenwerken en vrienden zijn.

Mijn herinneringen blijven.

Ik hou van je.

21 cliché’s uit 21 jaar ondernemerschap

Heb je haast? Hieronder staan ze alle 21 op een rijtje. Heb je meer tijd? Scroll op je gemak door alle 21 cliché’s: gratis en voor niets met tekst en uitleg en links naar relevante blogs.

Voor de ongeduldige lezer

1. Volg je hart, dat klopt altijd
2. Altijd de belasting kunnen betalen loont (+ tip)
3. Besteed uit waar je niet goed in bent
4. Voorkom burn-outs met time-outs
5. Alleen een coach ziet je blinde vlekken
6. Wees de kapitein van je schip
7. Je briljante mislukkingen zijn onbetaalbaar.
8. Wees trots en vier je successen
9. Wees jezelf, niemand anders kan dat!
10. Dus… Ken jezelf.
11. Je kunt meer dan je denkt
12. Ondernemerschap kent pieken en dalen
13. De klant is koning. Toch?
14. Alles valt of staat met luisteren (maar naar wie of wat?)
15. Je kunt altijd en overal iets leren (zelfs van je hond)
16. Hoe korter je visie hoe handiger.
17. Een boek schrijven is gaaf (en je 2e boek makkelijker)
18. Een goed tarief betaald krijgen is belangrijk
19. Speel met wat zich aandient in het nu!
20. Taal doet ertoe.
21. Geniet. You’re doing it!

Voor de geduldige lezer

I didn’t have time to write a short letter, so I wrote a long one instead.

Mark Twain

1. Volg je hart, dat klopt altijd!

Dit is echt zo cliché. Tegelijk gek genoeg een van de moeilijkste lessen en eentje waar ik elke dag over bijleer. Ik had al eens geschreven dat ik op enig moment zelfs hartkloppingen kreeg.

Je hart volgen betekent voor mij dat ik net zolang vertraag tot ik kan voelen – in mijn lijf – wat goed is voor mij. En jij bent de enige die dat weet voor jou. Je hoort dit het beste door te vertragen en stil te worden van binnen. Ik heb een ludieke tip voor je om hiermee te oefenen: doe alsof je innerlijke vrouw rookt. Veel lees-, ‘rook’- en oefenplezier.

2. Altijd de belasting kunnen betalen loont (+ tip)

Altijd de belasting kunnen betalen loont. Een paar maanden voordat ik startte kreeg ik dit advies:

Zet altijd en meteen de ontvangen BTW
én 50% van elke betaalde factuur opzij

Advies collega-ondernemer

Hierdoor kun je altijd je omzetbelasting betalen, én, spaar je ongemerkt, omdat je nooit 50% belasting betaald. Want, volgde nog, gedoe met de belastingdienst moet je te allen tijde voorkomen. Ik pas dit al 21 jaar toe en het is en het blijft top advies.

3. Besteed uit waar je niet goed in bent

Ik stond op het punt om de Elsevier Belastingalmanak 2001 te kopen toen iemand me vroeg of ik al kennis had van belastingen en, of ik daar mijn expertise van wilde maken. Nee en Nee. ‘Besteed je boekhouding dan uit aan iemand die het beter en sneller kan dan jij’. Slim. Met wel een nuance anno 2022. Nu heb je een ruime keuze aan boekhoudpakketten voor ZZP’ers waarmee je met een druk op de knop je BTW-aangifte kunt doen. Die waren er niet in 2001. Toch raad ik je aan om uit te besteden wat niet je core expertise is. Dus ook, zorg voor een goede boekhouder, of web- en logontwerper, virtual assistant, vertaler of wat dan ook. Ondernemer Esther Jacobs heeft een leuk Engelstalig ebook over Digital Delegation geschreven. Dit heeft me zo ontiegelijk veel tijd gescheeld.

4. Voorkom burn-outs met time-outs

Als ZZP’er heb je geen manager, HR-afdeling of collega’s met wie je in gesprek gaat over waar je mee bezig bent. Maar, het is ook voor jou belangrijk om regelmatig tijd te nemen om te checken of je nog op de goede weg zit. Organiseer dat voor jezelf en plan dat ook echt in. Je zult de enige niet zijn die aan het einde van het jaar denkt – he – is het jaar al om? Maar ik had nog x, en y en z willen doen. Dit is niet uniek voor ZZP’ers, maar als ZZP’er is de scheidslijn tussen jezelf en je onderneming flinterdun. Zorg dat je deze 7 belangrijke grenzen voor ondernemers naloopt, tijdig bijstuurt en een burn-out voorkomt. Ik heb de neiging om hard te werken en en maar door en door te gaan. Een krachtige innerlijke man met focus.

5. Alleen je coach ziet je blinde vlekken

Die flinterdunne grens van hierboven tussen jezelf en je ondernemerschap maakt dat het wijs is om je te laten coachen. Zowel op persoonlijke als professionele uitdagingen. Leer jezelf kennen, begrijp hoe jij in elkaar zit en hoe jij het beste kunt ondernemen. Ik schreef bijvoorbeeld deze blog Waarom een gelukkig huwelijk een MUST is voor succesvol ondernemen.

Alleen je coach ziet je blinde vlekken: een must om te (blijven) groeien als ondernemer.

Wanneer heb jij voor het laatste hulp gevraagd? Ik dit jaar nog.

Na het verlies van drie dierbaren viel ik uit tegen een Tupperware bakje.

Tijd om zelf een coach in te huren!

6. Wees de kapitein van je schip

Jij bent in charge: waar je onderneming over gaat, welke richting je uit wilt en met wie. Zoals een kapitein op zijn boot. Mijn dierbare vriend Sytze was fervent zeiler en had de grootste lol in het plotten van de beste route om de gekozen bestemming te bereiken. Vervolgens hoefde hij alleen nog bij te sturen als de omstandigheden dat vroegen (weer, getijen, stroming, type boot etc.). Hij was leider én manager op de boot: de kapitein dus.

Wees als de kapitein en zorg dat aan boord alles reilt en zeilt zoals jij wilt. Combineer deze tip vooral met les 3 want sommige managementtaken kun je goed uitbesteden, het leiderschap van je onderneming niet. Zoals ik af en toe fokkemaatje mocht zijn op zijn boten.De fokkemaat staat onder het commando van de stuurman. De fokkemaat is verantwoordelijk voor de bediening van de fok, en volgt tevens commando’s op van andere aard. (Bron: www.encyclo.nl)

In mijn ebook Leiderschap in projectmanagement ga ik trouwens dieper in op het verschil tussen leiderschap en management (in relatie tot projectmanagement).

Leiderschap gaat over de juiste dingen doen.
Management over de dingen goed doen.

7. Je briljante mislukkingen zijn onbetaalbaar.

Los van het feit dat er een heus Instituut voor briljante mislukkingen is, is dit echt waar. Ik heb het meeste geleerd van wat niet goed ging. Denk aan te weinig omzet, in m’n uppie doorploeteren waar hulp wijs was geweest of in gesprek met een klant niet aankaarten wat mijn intuïtie me ingeeft en daar later spijt van hebben. Wat wel belangrijk is, is dat je jezelf helpt met het trekken van de juiste conclusies als iets niet goed ging. In mijn blog Trek in vier stappen de juiste conclusies uit je briljante mislukkingen help ik daarbij.

8. Wees trots en vier je successen

Het is verleidelijk deze cliché als laatste op te schrijven. Nummer 21. Maar dat is nu juist het probleem.

Daarom is dit zo’n joekel van een cliché.

De hektiek van je ondernemerschap kan ertoe leiden dat je nooit stil staat bij wat je hebt bereikt. Vier successen, hoe klein ook. Wees trots, hoe simpel de stap: je eerste klant, een megadeal, lanceringen van nieuwe producten of diensten of een nieuwe website. Na de betaling van mijn eerste factuur door mijn eerste klant in 2001 ben ik Japans gaan eten in het Okura hotel in Amsterdam. Ik was zoo trots, heb genoten en zou het morgen weer doen.

9. Jij bent uniek

Zo’n dooddoener.

Jij bent uniek.

Duh.

En toch, het is verleidelijk om te kijken naar wat anderen doen, wat de nieuwste trends zijn en naar het beeld dat je op Social Media tegenkomt van hoe het zou horen. Het het lef om anders te zijn door gewoon jezelf te zijn. Niet meer en niet minder.

Er is namelijk op de hele wereld echt niemand anders dan jij.

Punt.

10. Dus… Ken jezelf!

Een van mijn schaduwkanten is perfectionisme.

Althans, dat is iets wat ik wel zou willen bereiken, maar dat lukt natuurlijk nooit. Dus kom ik in de problemen als ik deze neiging van mijn innerlijke man niet tijdig in de kiem smoor.

Want hoe handig is perfectionisme voor ondernemen?

P’cies.

Hier reik ik 9 verrassende manieren aan om jezelf beter te leren kennen. In the meantime – lees mijn blog Kun je perfectionisme afleren? Ik denk dat dit wel kan namelijk want door mezelf beter te leren kennen val ik tegenwoordig minder vaak in de valkuil van perfectionisme. Ps. Dit geldt helemaal als je getraumatiseerd bent, en dat zijn meer mensen dan je denkt.

11. Je kunt meer dan je denkt

Ik heb last van een hardnekkige bushcraft liefde en volg hiervoor trainingen. Hierin leer ik vaardigheden waarvan ik nooit dacht dat ik het zou kunnen of zelfs maar wilde leren. Dat geldt ook voor ondernemen.

Qua bushcraft kan ik nu vuur maken met een vuurboog, vislijnen twijnen van brandnetel en waterdichte hutten bouwen. Qua ondernemen kaart ik inmiddels alles aan wat nodig is in gesprek met coach- of programmaklanten, ken ik mijn eigen schaduwkanten en durf ik groter te denken dan toen ik begon.

Wat durf jij nu wel, dat je niet durfde toen je begon met ondernemen?

Of, anders gesteld: wat zou je nu doen als je zeker wist dat het goed zou gaan?

12. Ondernemerschap kent pieken en dalen

Ik moet de eerste ondernemer nog tegenkomen, groot of klein, die in zijn of haar ondernemerschap nog nooit een dal heeft meegemaakt. En dan bedoel ik geen kleine hick-ups van een typefoutje in een offerte of een vergeten prospect. Nee, ik bedoel: substantiële omzetdaling, in moeten spelen op ingrijpende marktbewegingen of dealen met buitengewoon ontevreden klanten. Voor wie mensen in dienst heeft: personeel dat zich ziek meldt zodra het vaste contract is ingegaan, muiterij in teams of niet zo goed voor je klanten zorgen als jij dat zelf zou doen.

Zelf liet ik een droom uit mijn vingers glippen. Au. Ik startte een netwerk voor ondernemers die kostwinner zijn. En gaf ik van alles voorrang, waaronder mijn vrijwilligerswerk in de energietransitie.

Pieken en dalen horen erbij.

Het gaat erom wat je doet als het je overkomt.

PS ik ga dit netwerkconcept opnieuw vorm geven. Ik weet alleen nog niet hoe. Interesse? Laat weten!

13. De klant is koning. Toch?

Leuk dat kapitein zijn van je eigen schip.

Cliché nummer 6.

Maar uiteindelijk is het wel de klant die jouw factuur betaalt.

En ja, dat betekent dat je klant invloed heeft op jouw onderneming. Veel invloed. Van plezier, tot groei tot stabiele financiën.

De klant is koning.

Cliché nummer 13.

Als je niet tevreden bent met je huidige klanten en hun impact op je onderneming, dan betekent dit dat je andere wegen in te slaan hebt. Het betekent niet per se dat je meteen afscheid moet nemen van je klanten, maar wel, dat je vragen moet gaan stellen.

Durf jij je klanten te vragen wat er speelt daar waar het niet goed gaat in je klantrelaties? Heb je wel eens de stap gezet om nieuwe en andere klanten te vinden? Weet je eigenlijk wel of je klanten tevreden zijn?

14. Alles draait om goed luisteren

Allereerst voorkomt goed luisteren keuzestress. Erg handig want ondernemen is keuzes maken.

Ik heb ooit een beroemd liedje gezongen voor een zaal met 90 mensen.

Dat had ik nooit gedaan als ik naar de verkeerde stem in mij had geluisterd.

Maar goed luisteren gaat om meer.

Ik geloof dat als we goed luisteren naar de stilte om ons heen en in onszelf, dat we kunnen horen wat de bedoeling is voor ons leven, en voor ons ondernemerschap.

Luister naar de stilte.

Hoor de fluistering van je ziel.

Je krijgt aanwijzingen van het leven voor jouw leven.

En voor je ondernemerschap.

Een paar maanden geleden kreeg ik een duidelijke ingeving en haast opdracht om meer te gaan schrijven. Hoe, wat en waar, daar ben ik nog mee bezig. Maar ik was zo stil toen ik dit hoorde, dat ik meteen wist dat het klopte. Ik vind het spannend én word er blij van. De uitvoering is onderweg.

15. Je kunt altijd en overal iets leren (zelfs van je hond)

Mijn hond was bijna drie toen ik hem adopteerde. Ik zag zijn foto en weet nog dat ik dacht oh boy, nu heb ik een hond. Hij blijkt ingewikkelder in elkaar te zitten dan wat me verteld was. Nu ben ik adoptiemoeder-van-een-hond-met-gebruiksaanwijzing.

Het meest waardevolle is dat ik zo ontiegelijk veel van hem leer. Al was het maar om grenzen op te zoeken om steeds te zorgen dat ik ondernemen mét hem erbij, want hij kan niet alleen thuis zijn. En, om in het nu te zijn.

Ik geloof dat je altijd en overal iets kunt leren.

Drie waardevolle lessen die ik leerde van mijn lieve hond.

16. Heb een visie. Liefst kort en bondig.

De mijne bestaat uit vier woorden en hier had ik 446 woorden nodig om uit te leggen wat ik ermee bedoel.

Humor.

Als ondernemer heb je een pracht vehikel om jouw visie tot uitdrukking te brengen: je eigen onderneming. Dan helpt het wanneer je in een paar woorden kunt uitleggen waar jij voor staat. Alles wat ik doe komt uiteindelijk neer op vraag ‘wie ben ik?’ Of – inclusiever – ‘wie zijn wij?’

Mijn visie is dat het hele leven – en ons ondernemerschap – vooral draait om onszelf te zijn. En dat als we dit zijn, de wereld een stukje beter wordt omdat ik niet groter of kleiner dan jij hoef te zijn, en omgekeerd.

Mijn visie in vier woorden:

Eigen-wijs en zelf-standig zijn.

De laatste vijf van 21 cliché’s uit 21 jaar ondernemerschap

De aanhouder wint.

Je bent er bijna!

17. Een boek schrijven is gaaf (en je 2e boek makkelijker)

Elke zichzelf respecterende ondernemer zou een boek moeten schrijven hoor je wel eens.

Dat vind ik te ver gaan.

Maarrrr het is ontegenzeggelijk waar dat ik het super gaaf vond om een boek te schrijven. Plus het is leuk om acties te organiseren om ze weg te geven zoals ik deed in 2019.

Waar ik er in eerste instantie als een berg tegenop zag, bleek nummer twee vervolgens zomaar uit mijn pen te vloeien. Oefening baart kunst. De wetenschap dat je het een keer gedaan hebt, geeft energie voor de tweede keer. En het inzicht dat het je lukt om structuur aan te brengen in een brei aan gedachten en ideeën is hoopvol.

Onbedoeld wakkerde mijn liefde voor taal – en schrijven ook verder aan.

Wat heb ik zoal geschreven?

• Eind 2015 kwam mijn boek Het zakelijke hart uit – een doe-boek voor ZZP’ers die kostwinner zijn met ruim 50+ oefeningen erin.
• In 2016 publiceerde ik mijn ebook Leiderschap in Projectmanagement voor project- en programmamanagers & -sponsors.
• In 2017 en 2018 publiceerde het Pioniersmagazine een aantal gastblogs van mij waaronder deze over Schaduw staat in de verdomhoek, onterecht!
• In 2019 en 2020 zijn een serie interviews van mij gepubliceerd met met lokale ondernemers die aan het verduurzamen zijn.

18. Een goed tarief is belangrijk

Anno 2022 als ik deze blog schrijf is de term schijnzelfstandige goed ingeburgerd.

Schijnzelfstandige: een ZZP’er die zijn eigen tarieven niet mag bepalen, die zich moet houden aan strenge regels en voorschriften van de opdrachtgever (uren, tijden, kleding etc.) en die vaak langdurig voor maar een opdrachtgever werkt. Denk postbezorgers, koeriers, bagagesjouwers etcetera.

Mijn definitie

Ik coach voornamelijk kostwinners en dan is deze vorm van zelfstandigheid niet langdurig vol te houden omdat de uurtarieven te laag zijn. Als je gaat uitrekenen wat je nodig hebt om goed rond te komen, inclusief belastingen, verzekeringspremies en allerhande kosten, dan werken uurtarieven van €10, €20 of €30 euro niet als je kostwinner bent van een gezin.

Jij bent het waard.

Jij bent een goed tarief waard.

Eigenwaarde is de basis voor ondernemerssucces. Ik schreef er een blog over, inclusief de driehoeksrelatie tussen eigenwaarde, toegevoegde en financiële waarde. Een goed tarief reflecteert minimaal de toegevoegde waarde die jij biedt en hopelijk ook dat jij jezelf van waarde vindt: eigen-waarde.

19. Speel met wat zich aandient in het nu!

In 1993 reisde ik op enig moment van Singapore naar Pekanbaru op Sumatra.

De meest ultieme vorm van regie nemen is spelen met wat zich aandient in het nu.

Flow. Zijn. Spelen. Regisseren.

Dit kun je privé maar zeker ook zakelijk toepassen. Het hele verhaal van die ene dag op mijn wereldreis van 2,5 jaar staat hier beschreven. Deze dag is me altijd bijgebleven en het is gelukkig niet de enige dag in mijn leven dat ik dit heb mogen ervaren. Als ondernemer moet ik denken aan:

• Een teamsessie die uitmondt in een gedragen beslissing omdat iedereen zich kwetsbaar durft op te stellen.
• Een workshop waarin je iets nieuws aanbiedt. Dit heb je intuïtief doorgekregen en alle deelnemers zijn positief geraakt.
• Een coachsessie waarin alles klopt: het gesprek, de inzichten, de stappen en follow-up.
• Een nieuwe klant waarbij je in de intake voelt: wij gaan samen iets moois creëren.
• Een Go Live waarbij alles precies volgens het draaiboek verloopt: magisch mooi.

Volgens mij gaat dit altijd over in het NU zijn. Niet meer en niet minder. Dicht bij mezelf blijven en luisteren naar wat er in mij gebeurt en wat de ander zegt, doet, laat zien etc.

20. Taal doet ertoe.

Wat je zegt.

Hoe je iets zegt.

Welke woorden je gebruikt.

Taal doet ertoe.

Ik was bezig met mijn boek Het zakelijke hart en had nog geen titel. Ooit had ik een moodboard gemaakt dat boven mijn werktafel hing (en nog steeds hangt). Ik weet niet meer precies bij welk hoofdstuk ik was aanbeland met schrijven, maar ineens las ik die ene zin midden op dit moodboard: “De beste plek in het zakelijke hart.” En alle kwartjes vielen op hun plek. Wat heet: hele rijksdaalders kwamen naar beneden gestuiterd.

Het zakelijke hart: precies de woorden die ik zocht om kenbaar te maken waar ik over aan het schrijven was. Ondernemerschap van binnenuit. Vanuit het hart. Belangrijk voor iedereen maar zeker voor ZZP’ers die kostwinner zijn. Voor wie een inkomen genereren een must is terwijl we net zo graag onze dromen realiseren.

21. Geniet. You are doing it!

Geniet. Simpel.

Geniet van het feit dat je je eigen onderneming runt. Dat doet niet iedereen en is ook niet voor iedereen weggelegd.

17 september 2022.

Ik realiseer me dat ik echt al 21 jaar zelfstandig ondernemer ben: wow.

Wie had dat ooit gedacht, Sytze, toen je me dat influisterde?

Deze is voor mij, voor mij en voor alle ondernemers die het lef hebben om te ondernemen.

Proost!